Nghệ thuật thưởng trà truyền thống và cách dùng trà xanh đúng cách

Trà xanh ngày càng phổ biến và trở thành một nét văn hóa không thể thiếu của người Việt. Không chỉ là thưởng thức, trà xanh còn đem lại những công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe và sắc đẹp. Tuy nhiên, bạn cần biết dùng trà xanh đúng cách để phát huy hết những tác dụng tuyệt vời của nó, tránh gây hại cho sức khỏe. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nghệ thuật thưởng trà truyền thống và cách dùng trà xanh đúng cách.

Nghệ thuật thưởng trà truyền thống

Người Việt Nam uống trà theo cách dung dị, giản dị hơn văn hóa trà đạo cầu kỳ của người Nhật, thưởng trà như một cách tu tâm, dưỡng tính. Văn hóa uống trà của người Việt hướng tới bốn chữ cao quý “hòa, kính, thanh, tịnh”. Hòa ở đây là sự hòa hợp, người ta tìm đến sự hòa hợp giữa chủ trà với tách trà, giữa con người với con người, và nhiều khi uống trà cũng là một cách để tìm đến sự hòa hợp, giao cảm giữa con người với thiên nhiên, đất trời. Kính ở đây là sự tôn kính và kính trọng. Thanh là sự thanh khiết, sạch sẽ. Thanh không chỉ trong dụng cụ pha trà, trong không gian pha trà hay bàn tay người pha trà mà thanh ở đây là sự thanh khiết trong chính tâm hồn con người, vì thế, uống trà là để tẩy bụi trần và rửa sạch lòng tục. Tịnh là sự tịnh tâm, chúng ta uống trà để thấy tâm hồn mình sâu lắng, thoát ra khỏi những bộn bề của cơm áo gạo tiền, những căng thẳng lo toan của cuộc sống.

Việt Nam chúng ta có rất nhiều cách thưởng trà khác nhau, tùy vào sự phong phú của văn hóa vùng miền, phổ biến nhất là cách uống trà bình dị, chân chất của thôn quê. Đối với người dân Việt Nam, chén trà là đầu câu chuyện, khi khách đến chơi nhà thì việc đầu tiên là rót trà mời khách. Ông cha ta xưa chỉ cần kê một chiếc chõng tre hay một cái chiếu nhỏ đầu hè, đặt ấm trà xanh với vài chiếc chén ngồi thưởng thức trà hàng ngày, khách đến chơi nhà thì rót trà mời, dâng trà bằng cả hai tay thành kính và tôn trọng. Qua chén trà tươi ấy, họ có thể bắt đầu rất nhiều những câu chuyện: chuyện cày cấy, chuyện mùa màng,…Có thể nói trà xanh là sợi dây gắn kết con người với con người gần gũi, cởi mở với nhau hơn.

Khi trà xanh du nhập vào Hà Nội, người Hà Nội với dáng vẻ tinh tế và trang nhã, họ đưa văn hóa thưởng trà lên một mức độ cầu kỳ hơn.

Cầu kỳ đầu tiên là ở cách chuẩn bị dụng cụ pha trà. Một bộ trà chuẩn bao gồm ấm pha trà, chén trà, một thuyền trà (đây là một chiếc bát lớn để ngâm ấm, chén cho nóng và sạch, một thìa bằng gỗ thơm hoặc bằng tre dùng để xúc trà từ hộp trà vào trong ấm, một cây kẹp bằng gỗ thơm hoặc tre để gắp chén đã được ngâm nóng trong thuyền trà ra để pha trà, một cây tăm làm bằng gỗ thơm để thông vòi ấm. Đôi khi hãm trà, trà sẽ nở ra làm tắc vòi ấm, bao giờ các cụ ngày xưa cũng dùng chính chiếc tăm này để thông vòi ấm.

Cách pha trà của người xưa mang một phong thái thanh tao, nhã nhặn vô cùng, sự từ tốn trong từng cử chỉ, thư thái, khoan thai bỏ qua mọi bộn bề của cuộc sống, cách mà người xưa pha trà và thưởng trà vô cùng thư thái, thanh nhàn. Theo cách pha trà này, chúng ta cần để ý đến ba yếu tố. Một là nước, các cụ ngày xưa thường dùng nước mưa pha trà, nó tạo vị thanh nhẹ cho chén trà, nay chúng ta nên dùng nước đóng chai tinh khiết để chén trà được thơm ngon hơn, và quan trọng là chúng ta phải căn được nhiệt độ pha trà, sợi trà nào càng mỏng thì nhiệt độ nước pha càng thấp, những loại trà nào cuộn tròn hoặc có búp dày thì ta có thể dùng nước sôi có nhiệt độ từ 95-98 độ là ổn.Yếu tố thứ hai là thời gian ngâm trà, thường chỉ ngâm trong 10-30 giây tùy từng loại trà. Yếu tố thứ ba là lượng trà bạn bỏ vào trong ấm, tùy vào gu uống trà đậm hay nhạt mà lượng trà được điều chỉnh phù hợp.

Về cách pha trà, người xưa dùng nước sôi để tráng cả bên trong và bên ngoài ấm trà cho sạch và nóng đều, dụng ý là để nước trong bình trà luôn có độ nóng cao nhất, trà sẽ ngon hơn. Sau khi tráng ấm, ta dùng thìa gỗ xúc trà vào ấm, châm nước sôi và chờ cho trà chín.  Trong khoảng thời gian chờ trà chín, ta thả chén vào thuyền trà, sau đó châm nước sôi vào để chén sạch và nóng đều. Khi trà vừa chín, ta dùng kẹp gỗ gắp chén ra khay và chuyên trà ra chén. Khi mời trà, chủ trà trân trọng mời khách bằng hai tay, khách trà cũng đón nhận chén trà bằng hai tay, người thưởng trà thưởng thức hương thơm trước khi nhấp từng ngụm nhỏ để cảm nhận vị chát đắng của trà tan nhanh và dịu dần trong cổ họng, để lại cái thanh, cái mát khó quên. Thông qua hương vị tinh túy của mỗi tách trà, người khách trà có thể cảm nhận được tấm chân tình của người chủ trà dành cho họ.

Cách dùng trà đúng cách, không gây hại cho sức khỏe

Trà xanh là thức uống lành mạnh, tốt cho sức khỏe, thanh lọc cơ thể, giảm nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, giảm nguy cơ ung thư,…Tuy nhiên, điều gì cũng có hai mặt của nó, vừa phải thì tốt, thái quá sẽ gây phản tác dụng. Trà xanh cũng vậy, nếu sử dụng một cách hợp lý thì đây chính là “phương thuốc hoàn toàn tự nhiên” tốt cho sức khỏe và sắc đẹp. Tuy nhiên nếu sử dụng không đúng cách, sức khỏe của bạn không những không cải thiện mà còn rước họa vào thân đấy.

Bạn cần lưu ý những cách sử dụng trà xanh sau:

• Pha trà đúng cách: Bạn nên hãm trà ở nhiệt độ 70-80 độ C là ổn, không nên sử dụng nước sôi có nhiệt độ quá cao, nó sẽ làm mất đi một số chất có ích trong trà.

• Uống trà đúng cách: Không nên uống cạn trà trong ấm ở lần hãm đầu tiên, làm như vậy hương vị trà ở lần hãm thứ hai, thứ ba sẽ không còn thơm ngon nữa. Ở lần hãm đầu tiên, bạn chỉ nên uống 2/3 ấm, sau đó chế thêm nước sôi vào, sau khi uống còn 1/3 ấm lại đổ nước sôi vào hãm trà.

• Chỉ nên hãm trà 3-4 lần: Bạn chỉ nên hãm trà 3-4 lần thôi nhé. Vì ở lần pha đầu tiên, có 30% các chất dinh dưỡng trong trà được hòa tan trong nước trà, lần thứ hai là 50%, lần ba là 10%, lần thứ tư là 5%. Nếu hãm thêm nhiều lần nữa, chất dinh dưỡng không còn nữa, rất có thể những chất có hại trong trà sẽ hòa tan vào nước trà, gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bạn.
• Sử dụng trà với nồng độ phù hợp: Nếu pha trà quá loãng sẽ gây cảm giác vô vị, không ngon, tuy nhiên nếu thường xuyên pha trà quá đặc sẽ gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe. Trà đặc có nồng độ caffeine quá cao, dùng thường xuyên sẽ làm cho hàm lượng triglyxerin trong máu cao, có thể làm xơ vữa động mạch, tim đau nhói, ảnh hưởng xấu tới chức năng của dạ dày và ruột, tiêu hóa kém,  cơ thể không những không tỉnh táo mà còn thêm mệt mỏi, căng thẳng, cáu giận…
• Không dùng trà pha đặc để giải rượu: Khi uống say, bạn sẽ lâm vào tình trạng tim đập nhanh, đau đầu, chóng mặt, hưng phấn tinh thần,…Trong khi đó, caffeine trong trà xanh cũng có tác dụng kích thích, làm tăng sự hưng phấn. Dùng trà đặc giải rượu chẳng khác nào “thêm dầu vào lửa”.
• Dụng cụ pha trà phải sạch sẽ: Điều này là yếu tốt tất nhiên và thiết yếu đối với người pha trà. Không chỉ là dụng cụ pha trà mà bàn tay người pha trà cũng cần rửa sạch sẽ trước khi thực hiện để đảm bảo độ vệ sinh và an toàn cho sức khỏe.
• Uống trà xanh vào buổi sáng, sau khi ăn nhẹ 30-60 phút: Đây là thời điểm tốt nhất để uống trà xanh, sau khi lót dạ bằng một bữa ăn nhẹ, uống trà xanh sẽ giúp bạn thanh lọc cơ thể và có một tinh thần thư thái, thoải mái để bắt đầu một ngày tràn đầy năng lượng.

Tác hại khi uống trà không đúng cách:

• Uống trà xanh khi đói: Khi đói, cơ thể bạn có tần suất hấp thụ rất cao, chất chát trong trà xanh sẽ được hấp thụ vào tạng phế, làm lạnh tì, vị, thêm vào đó những chất không tốt trong trà xanh sẽ hấp thu vào máu gây cảm giác nôn nao, cồn cào, khó chịu, buồn nôn, tim đập loạn nhịp,…mà người ta gọi là “say trà”.
• Uống trà xanh ngay sau bữa ăn: Tanin trong trà xanh sẽ gây phản ứng với các protein và chất sắt trong thức ăn mà bạn vừa ăn, làm giảm các chất dinh dưỡng mà cơ thể có thể hấp thu.
• Uống trà xanh trước khi đi ngủ: caffeine có tác dụng kích thích các dây thần kinh, tạo cảm giác hưng phấn, giúp bạn tỉnh táo hơn. Và tất nhiên, uống trà xanh trước khi đi ngủ chỉ làm cho bạn khó ngủ thêm thôi.
• Uống trà xanh đã để quá lâu (qua một đêm): Nước trà xanh đã để quá lâu (qua một đêm) sẽ bị “thiu”, nước bị xỉn màu, một số chất dinh dưỡng trong trà bị phân hủy và là cơ hội phát triển của nhiều yếu tố gây hại. Vì vậy không nên uống trà xanh đã để quá lâu.
• Uống trà xanh quá nóng: Trà xanh quá nóng sẽ gây tổn thương dạ dày, dễ gây viêm loét dạ dày. Vì vậy, nhiệt độ lý tưởng để bạn uống trà là 45-50 độ C.
• Dùng nước trà xanh uống thuốc: Khi uống thuốc bằng nước trà xanh, các hợp chất trong trà xanh có thể tác dụng với thành phần của thuốc làm giảm tác dụng của thuốc, thâm chí còn gây ra phản ứng ngược, gây hại cho cơ thể.

Tác hại mà trà có thể gây ra:

Trà xanh rất tốt cho sức khỏe, tuy nhiên, nếu lạm dụng, trà xanh sẽ gây ra những tác dụng phụ không mong muốn:

• Làm tâm trí rối loạn: Uống một ly trà xanh vào buổi sáng có thể giúp bạn tỉnh táo và minh mẫn hơn, nhưng nếu uống quá nhiều trà xanh đặc biệt là trà đặc sẽ làm cho lượng caffeine nạp vào cơ thể quá nhiều làm tâm trí rối loại, mệt mỏi, căng thẳng, hay cáu giận,…
• Làm rối loại tiêu hóa: Tanin trong trà xanh là nhân tố kích thích dạ dày tiết ra nhiều axit, là một trong những nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa. Đối với những người bình thường, tác dụng phụ này không quá nghiêm trọng, nhưng đối với những ai đang gặp vấn đề về dạ dày thì nó thực sự khó chịu lắm đấy.

Trên đây là một số kiến thức về trà xanh mà chuyên mục muốn chia sẻ tới các bạn. Qua bài viết này, chúng tôi hy vọng bạn sẽ tìm được cho mình một cách thưởng trà thư thái, thoải mái nhất. Đồng thời bạn cũng cần biết cách sử dụng trà xanh hợp lý, an toàn và có lợi cho sức khỏe. Hãy tự thưởng cho mình một tách trà xanh mỗi sáng cho một ngày làm việc đầy hứng khởi nhé.

By: kheotay.com.vn